طراحی، اجرا و به طور کلی مهندسی روشنایی در ساختمان ها براساس استانداردهای شناخته شده و معتبر جهانی باتوجه به انواع تجهیزات موجود و مباحث مربوط به حفظ سلامت بینایی و مسایل فنی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تنوع کاربری ها و پیشرفت روز افزون در تولید تجهیزات جدید، استفاده از یک آیین نامه و دستورالعمل استاندارد با رست هبندی نسبتاً کاملی را الزا مآور می نماید.
دامنه پوشش
سیستم روشنایی فضاهای داخلی ساختمان بدنبال تامین روشنایی مورد نیاز به تناسب کاربری فضا با قابلیت اطمینان بالا و با حداقل مصرف انرژی است. مشخصات فنی تجهیزات، ضوابط اساسی در طراحیها، آزمونها و اسلوب بازرسی و نظارت بر طراحی و اجرا، ارائه دستورالعملهای فنی و اجرایی نصب و راهاندازی از مواردی هستند که در این نوشتار مورد بررسی قرار میگیرند. با توجه به نیاز منابع روشنایی برای بهره- گیری از انرژی الکتریکی پایا و با صرفه اقتصادی، الزامات، توصیهها و دستورالعملهای مربوط به تجهیزات سیستم روشنایی و همچنین روش طراحی و اجرای آنها در این قسمت و با استناد به استانداردهای معتبر ملی و بینالمللی به تفصیل ارائه میشود.
مشخصات و دستورالعملهای فنی و اجرایی که در این قسمت ارائه شده است، برای مجموعه چراغهای سیستم روشنایی، سیستم تغذیه الکتریکی، سیستم حفاظت الکتریکی و مکانیکی در فضاهای داخلی ساختمانها و مجموعهها با کاربریهای عام کاربرد دارد. تجهیزات روشنایی داخلی در فضاهای با کاربری خاص نظیر چاه، چاهک و بالاسری آسانسور از ضوابط خاص مندرج در استانداردهای معتبر ملی و بینالمللی مربوطه پیروی میکند.
تعارف و اصطلاحات
مهمترین تعاریف، اصطلاحات، نمادها و یکاهای مورد استفاده در ضوابط طراحی روشنایی و مهندسی روشنایی، در این قسمت ارائه شده است.
تجهیزات الکتریکی
تجهیزات الکتریکی شامل وسایل، تجهیزات، لوازم، دستگاهها و مصالحی هستند که برای تولید، انتقال، توزیع یا مصرف انرژی الکتریکی به کار میروند. مولدها، وسایل اندازهگیری، تجهیزات حفاظتی، لوازم سیم- کشی و وسایل مصرفکننده انرژی الکتریکی نمونههایی از این تجهیزات میباشند.
تاسیسات الکتریکی
تاسیسات الکتریکی، مجموعهای است از تجهیزات الکتریکی به هم پیوسته برای انجام هدف یا اهداف معین که دارای مشخصات هماهنگ و مرتبط باشند.
مدار (مدار الکتریکی)
مدار الکتریکی به مجموعهای از تجهیزات الکتریکی در یک تاسیسات اطلاق میشود که از منبع واحدی تغذیه نموده و به کمک وسایل حفاظتی در برابر اضافه جریانها حفاظت شده باشند.
توان مدار (وات) [W]
کل توان مصرفی لامپ ها به علاوهی راهاندازهای نصب شده در خط تغذیه، نشاندهنده توان مدار بوده و بر حسب وات بیان میشود.
جریان مجاز
جریان مجاز، حداکثر جریانی است که بطور مداوم در شرایطی تعیین شده، بدون این که دمای وضعیت تعادل یک هادی از میزان معینی تجاوز نماید، میتواند از آن عبور کند.
اضافه جریان
به جریانی که بیش از جریان مجاز باشد، اضافه جریان گفته میشود.
جریان اضافه بار
اضافه جریانی است که در مداری برقرار میشود که از نظر الکتریکی آسیب ندیده باشد. اضافه جریان اتصال کوتاه: اضافه جریانی است که در اثر متصل شدن دو نقطه با ولتاژهای متفاوت در حالت کار عادی از طریق امپدانس بسیار پایین بوجود میآید.
شار نوری (لومن – Lm) ∅
شار نوری عبارتست از توان تشعشعات الکترومغناطیسی قابل رویت از منبع نورانی. شار نوری برای بیان میزان نوردهی منبع نور بکار میرود. واحد آن لومن و علامت اختصاری آن ∅ میباشد. شار نوری هر منبع روشنایی مانند لامپ، توسط سازندگان در راهنمای لامپ مشخص میشود.
یادآوری: یک وات نوری در ماکزیمم طول موج قابل حس توسط چشم ( ۵۵۵ نانومتر) برابر با ۶۸۳ لومن شار نوری است.
